Gạo là một thành phần quan trọng trong ẩm thực Nhật Bản. Nguyên liệu này không chỉ được dùng như một món ăn phụ trong hầu hết các bữa ăn truyền thống mà còn được kết hợp với nhiều thực phẩm đa dạng để tạo nên các món cơm đầy hương vị. Hơn thế, vì cơm từ lâu đã giữ một vị trí nổi bật trong lịch sử và văn hóa Nhật Bản, nên cũng có rất nhiều loại cơm khác nhau trên khắp đất nước mà du khách có thể thưởng thức khi đến Nhật Bản. Trong số đó, có thể nhắc tới 10 món cơm độc đáo của ẩm thực Nhật Bản sau đây, từ những món quen thuộc nhất cho tới những cái tên bạn chưa bao giờ nghe tên.
- Onigiri
Onigiri hay đơn giản hơn là cơm nắm Nhật Bản là món ăn có mặt phổ biến trong thực đơn của các nhà hàng tại xứ sở hoa anh đào. Đây là món ăn dã ngoại được yêu thích từ thế kỷ 11, khi chúng được gọi là tonjiki. Tuy nhiên, nguồn gốc của món ăn có thể sớm hơn nhiều. Bởi vào thời Nara, trước khi đũa trở nên phổ biến, cơm thường được vo thành những viên nhỏ để dễ cầm và ăn. Thông thường, onigiri được bọc trong rong biển nori, nhưng thực tế đó đã không xuất hiện cho đến cuối thế kỷ 16.
Onigiri không nhất thiết phải có hình tròn trông giống như những quả bóng. Nó cũng có thể dưới dạng hình trụ, hình nêm tam giác hoặc đĩa dẹt. Các biến thể về hương vị và cách chế biến cho món cơm nắm này cũng rất nhiều, từ việc rắc hạt mè đơn giản, cho đến công phu hơn với cá ngừ bào hoặc bột tía tô đỏ. Ngoài ra, người ta cũng có thể trộn cơm với rong biển wakame, hoặc với một loại nhân đa dạng hơn gồm gà rán, cá ngừ, tôm hoặc thực phẩm lên men như umeboshi.
- Sushi
Danh sách các món cơm nổi tiếng Nhật Bản không thể thiếu sushi. Đây là một món ăn mang tính biểu tượng và đặc biệt phổ biến ở Nhật Bản. Cho dù là sushiya cao cấp, kaitenzushi, bento,… món cơm này đều được mọi người ở mọi lứa tuổi yêu thích.
Về cơ bản, sushi là cơm ngâm giấm, được gọi là shari hoặc sumeshi, ăn kèm với hải sản sống. Nhưng nó cũng có thể được phục vụ với trứng, đậu phụ, rau hoặc thịt, và cũng có thể được đi kèm với neta (topping) kiểu aburi (được làm chín một phần) chứ không phải sống. Sushi Nhật Bản có nhiều dạng khác nhau, trong đó chủ yếu là oshizushi kiểu Kansai truyền thống (sushi ép), nigiri kiểu Kanto, makizushi (sushi cuộn), temaki (sushi cuộn bằng tay hình nón) và gunkanmaki (“sushi tàu chiến” với một dải nori quấn quanh một nắm cơm và nhân phủ bên trên thức ăn).
- Gyūdon
Gyūdon là một trong những món ăn nhanh phổ biến và rẻ tiền nhất ở Nhật Bản. Tên của nó có thể được dịch theo nghĩa đen là bát thịt bò. Món ăn này bao gồm thịt bò và hành tây phục vụ trên một bát cơm lớn. Khi nấu, thịt bò và hành tây sẽ được kết hợp với rượu mirin, đường, rượu sake và nước tương, tạo nên hương vị mặn ngọt cho món ăn.
Trong các nhà hàng, món ăn này được gọi là gyūdon-ya. Trên bàn cũng thường có gừng đỏ ngâm chua và ớt đỏ để thực khách có thể dùng kèm theo sở thích cá nhân của mình.
- Takikomi Gohan
Takikomi gohan là một món cơm truyền thống của ẩm thực Nhật Bản bao gồm cơm, gia vị như dashi, rượu mirin và nước tương, cùng các nguyên liệu khác nhau như hải sản, thịt và rau. Nó tương tự như món mazegohan (cơm trộn) của Nhật Bản, nhưng trong đó món mazegohan liên quan đến việc trộn các nguyên liệu đã nấu chín và gia vị vào cơm đã nấu sẵn. Để chuẩn bị món takikomi gohan, các nguyên liệu và gia vị sẽ được để chung với gạo chưa nấu chín và nấu cùng nhau. Cũng chính điều này đã làm nên sự hoà quyện trong hương vị cho món ăn.
Takikomi gohan còn được biết đến là cách phổ biến để trưng bày các nguyên liệu theo mùa. Chẳng hạn, du khách có thể tìm thấy Takeoko gohan (cơm măng) vào mùa xuân, ayu gohan (cơm cá sông Nhật Bản) vào mùa hè, kuri gohan (cơm hạt dẻ) vào mùa thu và kani gohan(cơm cua) vào mùa đông. Các thành phần phổ biến khác bao gồm thịt gà, konnyaku, nấm, cà rốt và gobo (rễ cây ngưu bàng). Kết hợp lại, những thứ này tạo nên một loại gạo cổ điển được gọi là “gạo 5 thành phần”, được gọi là kakyu gohan hoặc gomoku gohan, tùy thuộc vào khu vực của Nhật Bản.
- Kiritanpo
Kiritanpo là món ăn đặc sản của tỉnh Akita và là cũng là một trong những món cơm đặc biệt nổi tiếng của vùng. Cơm sau khi đã nấu chín sẽ được nghiền và tạo thành hình trụ trên que, rồi được nướng quanh ngọn lửa.
Món ăn này có một lịch sử rất lâu đời và nguồn gốc của nó vẫn còn gây tranh cãi, với câu chuyện phổ biến nhất là Kiritanpo được phát minh bởi những người thợ săn làm việc ở vùng núi Akita vào mùa đông. Vì nó thường được ăn vào mùa lạnh (mùa thu và mùa đông), kiritanpo cũng thường được sử dụng như một thành phần bổ sung cho lẩu (nabe) và là một thành phần trong món hầm.
- Kamameshi
Kamameshi – “cơm ấm” – là một món cơm truyền thống được nấu trong nồi sắt vô cùng độc đáo của người Nhật. Tên gọi của món cơm này có liên quan đến vật chứa theo truyền thống được sử dụng để chuẩn bị Kamameshi, một “kama”. Nhìn chung, món ăn này tương tự như takikomi gohan, ngoại trừ việc sử dụng nồi sắt để phân biệt. Khi nấu kamameshi, cơm sẽ cháy một chút ở dưới đáy, được gọi là okoge bằng tiếng Nhật, giúp món ăn có mùi thơm của hương vị nướng.
Kamameshi có các thành phần và gia vị khác nhau tương tự như takikomi gohan. Để chuẩn bị, các gia vị như nước tương và rượu mirin sẽ được thêm vào gạo. Sau đó cho các nguyên liệu khác bày lên trên rồi hấp cùng nhau. Ngay trước khi phục vụ, món ăn được trộn đều lên.
Ban đầu, kamameshi được nấu trong những chiếc nồi riêng được thiết kế để phục vụ một người. Theo thời gian, việc nấu món ăn trong một chiếc nồi lớn hơn và sau đó được gia đình hoặc bạn bè ăn cùng nhau, trực tiếp từ nồi chung hoặc chuyển sang bát cá nhân đã trở nên phổ biến. Kamameshi cũng là một loại ekiben phổ biến, là những hộp bento được chuẩn bị đặc biệt cho việc đi lại bằng tàu hỏa ở Nhật Bản.
- Donburi
Donburi là một món ăn phổ biến hàng ngày ở Nhật và cũng chắc chắn là một trong các món cơm độc đáo của ẩm thực Nhật Bản. Về cơ bản món cơm này bao gồm một bát cơm trắng với nhiều loại nguyên liệu. Thế nhưng nếu tìm hiểu sâu hơn, bạn sẽ thấy Donburi có tới vô số biến thể. Một số loại phổ biến nhất là tendon (phủ tempura), gyudon (thịt bò hầm bên trên), sakedon (phủ cá hồi), kaisekidon (phủ hải sản sống) và oyako (được dịch là bát “mẹ và con” với bên trên là thịt gà và trứng).
Là món ăn nổi tiếng của đất nước, Donburi được bán tại các chuỗi cửa hàng, nhà hàng gia đình, izakaya và được chế biến tại nhà. Chúng thường là một phần của teishoku (bữa ăn theo thực đơn của Nhật Bản), đi kèm với súp miso và một món ăn phụ.
- Ochazuke, Okayu & Zosui
Ochazuke, okayu và zosui đều được gọi là cháo gạo, cháo hoặc cháo của Nhật Bản. Chúng chủ yếu bao gồm gạo và nước với các thành phần và kỹ thuật chuẩn bị khác nhau một chút. Tất cả đều được chuẩn bị ở nhà như một bữa ăn nhanh và thường được tìm thấy tại các nhà hàng izakaya hoặc là một phần của bữa ăn kaiseki, nơi chúng được ăn như món ăn cuối cùng. Người ta thường ăn những món này khi bị ốm hoặc sau khi uống rượu để giúp cơ thể cảm thấy thoải mái hơn.
- Sekihan
Sekihan từ lâu đã được coi là một món ăn đặc biệt ở Nhật Bản, được phục vụ trong các dịp sinh nhật, đám cưới, lễ hội và các lễ kỷ niệm khác. Đồng thời nó cũng là nét chính trong ẩm thực năm mới của Nhật Bản, osechi ryori. Sekihan được coi là một món ăn tốt lành, vì màu đỏ được cho là mang lại may mắn và xua đuổi tà ma.
Nguồn gốc của sekihan là trong các nghi lễ Thần đạo cũ ở Nhật Bản, khi gạo là lễ vật dâng lên các vị thần và gạo trong ngày có màu đỏ tự nhiên. Ngày nay, sekihan được làm từ gạo nếp nấu chín, ngọt (mochigome) và đậu đỏ adzuki. Nó được phục vụ với kuro goma shio, hỗn hợp mè đen và muối. Sekihan có thể là một món ăn phụ thay thế cho một bát cơm thường, hoặc như onigiri.
- Tamago kake gohan
Bữa sáng truyền thống của người Nhật Bản thường khá công phu và tốn nhiều thời gian khi trên bàn ăn sẽ có cá nướng, một món trứng, dưa chua, món ăn kèm, cơm và súp miso. Tuy nhiên vì điều này có thể không phù hợp với những ai có lối sống bận rộn, nên có rất nhiều bữa sáng kiểu Nhật dễ dàng và nhanh chóng đã được sáng tạo ra trong khi vẫn sử dụng các nguyên liệu truyền thống. Và Tamago kake gohan, còn được gọi là tamago gohan hoặc tamago bukkake meshi, là một trong số đó.
Món cơm này nói đúng hơn là một bữa ăn sáng với bát cơm nóng cùng một quả trứng sống và nêm với nước tương và một chút muối. Sau đó, những nguyên liệu này sẽ được trộn với nhau bằng đũa giúp trứng có thể hoà quyện vào cơm nóng. Các topping khác như furikake (một hỗn hợp làm sẵn của các loại gia vị khác nhau), nori cắt nhỏ, tsuyu (nước tương và dashi) và rượu mirin cũng có thể được thêm vào để bát cơm hấp dẫn hơn.
Nói chung, Nhật Bản là một đất nước không chỉ sở hữu những điểm tham quan ấn tượng, văn hoá đặc sắc, lịch sử lâu đời mà còn là một thiên đường ẩm thực tuyệt vời. Dù bạn là một người đam mê ăn uống hay đơn giản chỉ là một vị khách có cơ hội đặt chân đến xứ Phù Tang, các món ăn địa phương ở đây vẫn là những lựa chọn hoàn hảo để thưởng thức và giúp tăng thêm các trải nghiệm ẩm thực quốc tế cho chính bản thân mình. Khi có nhu cầu săn vé máy bay giá rẻ đi Nhật, đừng quên gọi điện tới các văn phòng và đại lý gần nhất để được hỗ trợ kịp thời nhé!
