Nhật Bản nổi tiếng là một quốc gia với bề dày văn hóa lịch sử và một nền tảng đạo đức, lễ nghi rất riêng biệt. Đối với những du khách lần đầu đặt vé máy bay Japan Air đi Nhật Bản, có thể bạn sẽ khá bỡ ngỡ trước nhiều điều tại đây, đặc biệt là một số quy tắc bất thành văn mà người Nhật thường tuân theo. Tuy nhiên bạn cần biết rằng, việc hiểu và tuân thủ những điều cấm kỵ không nên làm ở Nhật Bản này sẽ là chìa khóa quan trọng để mở cánh cửa trải nghiệm văn hóa đầy phong phú và sâu sắc của đất nước mặt trời mọc. Chúng không chỉ giúp du khách tránh phạm phải những điều cấm kỵ mà còn để thể hiện sự kính trọng đối với phong tục tập quán của người dân bản địa, giúp chuyến đi của bạn trở nên suôn sẻ và đáng nhớ hơn.
- Đưa tiền tip (tiền boa)
Văn hóa không tiền tip ở Nhật Bản phản ánh một hệ thống giá trị đặc biệt, nơi chất lượng dịch vụ và lòng tự trọng trong công việc được coi trọng hơn là lợi ích vật chất. Điều này tạo nên một phần quan trọng trong trải nghiệm văn hóa khi du khách đến với Nhật Bản, nơi sự chăm sóc và phục vụ tận tâm là tiêu chuẩn mặc định.
Theo đó, trong xã hội Nhật Bản, việc đưa tip sau khi nhận dịch vụ không phải là thông lệ. Thay vào đó, người Nhật coi việc cung cấp dịch vụ tốt nhất có thể là một phần của nghĩa vụ và trách nhiệm chuyên nghiệp, chứ không phải để nhận phần thưởng hay sự đánh giá từ khách hàng.
Quan niệm này bắt nguồn từ tôn chỉ “Omotenashi”, nghĩa là sự hiếu khách và phục vụ từ trái tim. Trong tinh thần này, sự hài lòng và thoải mái của khách hàng được đặt lên hàng đầu. Và mọi nỗ lực được thực hiện để đảm bảo trải nghiệm tốt nhất mà không kỳ vọng hoặc yêu cầu bất kỳ phần thưởng nào khác.
Hơn nữa, trong một số trường hợp, đưa tip có thể được coi là một hành động thiếu tôn trọng hoặc xúc phạm, vì nó ngụ ý rằng nhân viên cần thêm tiền tip để làm tốt công việc của mình.
- Làm ồn ở nơi công cộng
Ở Nhật Bản, văn hóa không làm ồn nơi công cộng là một biểu hiện tinh tế của sự tôn trọng và ý thức cộng đồng. Khi bạn du lịch hoặc sinh sống tại Nhật, một trong những điều dễ dàng nhận thấy chính là sự yên lặng đáng kinh ngạc, đặc biệt trên các phương tiện giao thông công cộng như tàu hỏa, tàu điện ngầm và xe buýt. Người Nhật coi trọng việc duy trì một môi trường yên tĩnh và không gây phiền nhiễu cho người khác, vì vậy việc nói to hoặc sử dụng điện thoại trong những không gian này được coi là không phù hợp và thậm chí là tối kỵ.
Người dân Nhật Bản cũng thường đặt điện thoại của mình ở chế độ im lặng khi sử dụng giao thông công cộng, và chỉ nói chuyện khi thực sự cần thiết, với âm lượng nhỏ và ngắn gọn. Nếu cần phải nói chuyện điện thoại, người Nhật thường chọn cách xuống tại ga gần nhất hoặc tìm một nơi kín đáo để không làm phiền người khác. Điều này không chỉ phản ánh sự lịch thiệp và ý thức cộng đồng mà còn thể hiện sự quan tâm đến không gian chung và sự thoải mái của mọi người xung quanh.
- Chen hàng
Một trong những quy tắc bất thành văn trong văn hoá của người Nhật Bản chính là xếp hàng và không chen lấn. Đối với người Nhật, việc trật tự xếp hàng và không chen lấn là một biểu hiện quan trọng của lịch sự và tôn trọng trong văn hóa xã hội. Đây là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người Nhật, từ xếp hàng tại các trạm xe buýt và ga tàu, cho đến việc chờ đợi tại các cửa hàng, ngân hàng, hoặc sự kiện công cộng. Xếp hàng một cách trật tự và tự giác không chỉ thể hiện sự tự trọng và kỷ luật cá nhân, mà còn phản ánh tinh thần cộng đồng và lòng tôn trọng đối với người khác.
Ở Nhật Bản, việc chen lấn hay không tuân thủ trật tự xếp hàng được coi là hành vi thiếu tôn trọng và có thể gây khó chịu cho người khác. Người dân Nhật Bản coi trọng sự công bằng và đảm bảo mỗi người đều có cơ hội công bằng, bất kể là trong tình huống nào. Ngoài ra, việc tuân thủ trật tự xếp hàng còn thể hiện sự kiên nhẫn, tự chủ và hiểu biết về việc sống chung trong một cộng đồng của văn hoá Nhật. Đối với du khách đến Nhật Bản, việc tuân thủ quy này không chỉ giúp bạn hòa nhập với cuộc sống địa phương, tránh những hiểu lầm không đáng có mà còn tạo nên một trải nghiệm du lịch tốt đẹp và ý nghĩa hơn.
- Đến muộn
Tuân thủ thời gian là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, nơi mà sự chính xác về giờ giấc được coi trọng đặc biệt. Đối với người Nhật, đến muộn không chỉ là một hành vi thiếu lịch sự, mà còn là một dấu hiệu của sự thiếu tôn trọng và không chuyên nghiệp. Trong môi trường làm việc, học đường, hay thậm chí trong các cuộc hẹn cá nhân, việc đảm bảo đến đúng giờ, hoặc thậm chí sớm hơn một chút, là điều cực kỳ quan trọng.
Sự chính xác về thời gian này phản ánh một phần của tinh thần “omotenashi”, nghĩa là sự hiếu khách và phục vụ tận tâm, cũng như sự tôn trọng đối với thời gian và kế hoạch của người khác. Người Nhật thường lên kế hoạch và chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo rằng họ không làm trễ nải bất kỳ sự kiện hay cuộc hẹn nào.
Đối với du khách và người nước ngoài sống tại Nhật, việc hiểu và tuân thủ quy tắc này không chính là cách để bạn hòa nhập tốt hơn vào xã hội Nhật Bản. Đặc biệt, việc tuân thủ thời gian chính xác không chỉ giúp duy trì trật tự và hiệu quả trong công việc và cuộc sống hàng ngày, mà còn là một phần quan trọng trong xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và uy tín cá nhân trong mắt người Nhật.
- Đi giày vào trong nhà
Khi bước vào nhà của người Nhật, hoặc thậm chí trong một số doanh nghiệp và trường học, phòng khám, các khách sạn ryokan truyền thống, nhà hàng Nhật Bản, một số nơi như đền chùa, phòng thử đồ tại các cửa hàng,… bạn sẽ thấy một khu vực gọi là “genkan” – nơi để thay giày. Genkan là một không gian chuyển tiếp giữa bên trong và bên ngoài của ngôi nhà, nơi giày ngoài đường được thay bằng dép đi trong nhà hoặc để chân trần.
Đối với người Nhật, không mang giày vào trong nhà giống như một quy tắc bất thành văn mà mọi người đều tuân theo. Việc này không chỉ giúp giữ cho sàn nhà sạch sẽ, mà còn phản ánh một quan niệm sâu sắc về việc tách biệt giữa không gian bên trong, tượng trưng cho sự ấm cúng, sạch sẽ và riêng tư, với thế giới bên ngoài, nơi có thể mang theo bụi bẩn và xáo trộn. Trong nhiều gia đình, việc này cũng gắn liền với niềm tin về việc giữ gìn sự tinh khiết và hài hòa trong nhà.
Đối với du khách lần đầu du lịch Nhật Bản, thực hiện theo phong tục này là điều quan trọng để thể hiện sự tôn trọng và hiểu biết về văn hóa địa phương của bạn. Đây không chỉ là một phép lịch sự cơ bản mà còn là cách thể hiện sự kính trọng đối với chủ nhà và không gian sống của họ.
- Vào suối nước nóng mà chưa tắm trước
Trong văn hóa Nhật Bản, việc sử dụng suối nước nóng, hay “onsen”, bắt buộc phải tuân theo một quy tắc quan trọng: không bao giờ vào onsen mà chưa tắm trước. Onsen không chỉ là nơi thư giãn và hồi phục sức khỏe, mà còn được coi là một không gian tinh thần, nơi mọi người có thể tĩnh tâm và hòa mình với thiên nhiên.
Vì thế trước khi bước vào suối nước nóng, người Nhật thường thực hiện một nghi thức tắm gọi là “kakeyu”, nơi họ kỹ lưỡng làm sạch cơ thể tại các khu vực tắm được trang bị đầy đủ. Mục đích của việc tắm trước không chỉ để loại bỏ bụi bẩn và mồ hôi trước khi ngâm mình trong nước nóng, mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với người khác sử dụng onsen cùng lúc.
Quy tắc này phản ánh tinh thần của văn hóa Nhật Bản về sự sạch sẽ, trật tự, và tôn trọng chung. Việc không tắm trước khi vào onsen có thể được coi là thiếu tôn trọng và thậm chí là một hành vi xúc phạm, vì nó làm mất đi sự tinh khiết của nước mà mọi người chia sẻ.
- Nghịch đũa khi ăn
Trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản, đũa không chỉ là dụng cụ ăn uống mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Có những quy tắc nghiêm ngặt về cách sử dụng đũa và việc nghịch đũa được coi là thiếu tôn trọng và thiếu lịch sự. Một số hành vi cụ thể được coi là không phù hợp khi sử dụng đũa bao gồm việc dùng đũa để chỉ trỏ, cắm thẳng đũa vào thức ăn (đặc biệt là cơm), hoặc chuyền thức ăn từ đũa này sang đũa khác. Những hành động này không chỉ coi là không lịch sự mà còn liên quan đến các nghi lễ tang lễ trong văn hóa Nhật Bản.
Một quy tắc quan trọng khác là không bao giờ đặt đũa chéo lên trên bát hoặc tô, vì điều này cũng có liên quan đến các phong tục tang lễ. Thay vào đó, khi không sử dụng, đũa nên được đặt ngang hoặc trên giá đũa (hashioki) nếu có. Điều này thể hiện sự tôn trọng đối với thức ăn và người nấu nướng, cũng như những người đang ăn cùng. Đối với du khách hoặc những người không quen với văn hóa Nhật Bản, việc hiểu và tuân thủ những quy tắc này là quan trọng để tránh những hành động có thể được coi là không lịch sự hoặc thậm chí xúc phạm.
Mặc dù đất nước Nhật Bản luôn mở cửa đón tiếp du khách quốc tế, nhưng vẫn có một số điều mà bạn nên tránh để không khiến người dân địa phương cảm thấy phiền lòng hoặc xúc phạm họ. Đồng thời đây cũng chính là cách tốt nhất để du khách thể hiện sự tôn trọng của mình đối với các giá trị văn hoá, tinh thần của đất nước mà bạn ghé thăm. Do đó, khi book vé máy bay đi Nhật Bản, nhất định hãy tìm hiểu những điều du khách không nên làm cũng như các phong tục tập quán khác mà bạn nên tuân thủ nhé!
